نحوه رسیدگی و اعتراض به ماده 169
نحوه رسیدگی و اعتراض به ماده 169 مکرر اصلاحی مصوب سال ۱۳۸۰ و ۱۶۹ اصلاحی مصوب ۱۳۹۴
رسیدگی به اعتراضات اشخاص نسبت به اطلاعات و اطلاعیه های خرید و فروش و بارنامه در فرآیند حسابرسی و دادرسی مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده
در خصوص نحوه برخورد و اقدام پیرامون اطلاعیه های واصله از سامانه های مالیاتی موضوع این بخشنامه موارد ذیل را
مقرر می دارد:
۱- تعاریف : در این بخشنامه واژه ها و اصطلاحات در معانی زیر به کار رفته است
۱-۱- سامانه های مالیاتی
الف) آن بخش از سامانه صورت معاملات فصلی موضوع ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات های مستقیم اصلاحی ۱۳۸۰ و ماده ۱۶۹ قانون مالیات های مستقیم اصلاحی ۱۳۹۴ که اطلاعات و اطلاعیه های آن مستقیماً از سوی فعالین اقتصادی بخش خصوصی درج و ثبت می شود.
ب ) آن بخش از سامانه های صورت معاملات فصلی موضوع ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات های مستقیم اصلاحی ۱۳۸۰ و
ماده ۱۶۹ قانون مالیات های مستقیم اصلاحی ۱۳۹۴
که اطلاعات و اطلاعیه های آن مستقیماً توسط اشخاص غیر دولتی یا غیر عمومی عمومی نظیر شهرداری یا اشخاصی که عهده دار مأموریت عمومی موضوع بند ب ماده ۱ قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب سال ۱۳۹۰ نیستند، صادر می شود.
ج) هر گونه سامانه ای که به هر نحو محتوی اطلاعات و اطلاعیه های مرتبط با بارنامه ها باشد.
۲-۱ طرف اول
ثبت کننده اطلاعات در سامانه های مالیاتی از قبیل ثبت کننده معامله در سامانه صورت معاملات فصلی یا فرستنده کالا مانند فرستنده بار در بارنامه های مندرج در سامانه های مالیاتی کلیه اشخاص ثالثی که اطلاعات و اطلاعیه های معاملات و فعالیت های مودیان و فعالین اقتصادی را در سامانه های موضوع این بند ثبت می نمایند نیز در حکم طرف اول محسوب می گردند.
۳-۱ طرف دوم شخصی که طرف اول اطلاعات و اطلاعیه های مرتبط با وی را برای سامانه های مالیاتی ارسال
کرده و اطلاعات وی در آن به ثبت رسیده است.
۴-۱ اسناد مثبته در این بخشنامه اسناد مثبته اسنادی است که متضمن تایید وقوع معامله از جانب طرف دوم باشد، از قبیل صورت حساب الكترونيكي صادره وفق مفاد قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان،
سند پرداخت مالی به حساب طرف معامله قرارداد في ما بين طرف اول و دوم، رسید بار تایید شده توسط طرف دوم،
اطلاعات و اطلاعیه های درج شده در سامانه های مالیاتی موضوع این بخشنامه که توسط طرف اول ابراز گردیده و مورد تایید طرف دوم قرار نگرفته است، اسناد مثبته لحاظ نمی گردد
و این اطلاعات و اطلاعیه ها قرینه ای تایید نشده بر انجام معامله یا فعالیت اقتصادی است که می بایست در فرآیند رسیدگی به اعتراض بر اساس مصادیق اسناد مثبته مورد تایید قرار گیرد.
در مواردی که مثبته بودن اسنادی به غیر از مصادیق فوق الذکر مورد تایید طرف دوم قرار نگیرد، مثبته بودن آن می بایست از سازمان متبوع مورد استعلام قرار گیرد.
مامورین مالیاتی میتوانند پیش از شروع فرایند رسیدگی و مستقل از تایید یا عدم تایید طرف دوم نسبت به مثبته بودن اسناد از مرجع فوق استعلام نمایند.
معاونت فناوری های مالیاتی مکلف است در مدت زمان ۶ ماه تمهیدی فراهم نماید تا حداکثر ظرف مدت یک ماه از دریافت اطلاعات و اطلاعیه ها از طرف اول اصلی یا اصلاحی حسب مورد اقلام مذکور در کارپوشه مالیاتی طرف دوم به نشانی my.tax.gov.ir منعکس گردیده
و امکان ثبت واکنش به صحت و سقم اطلاعات و اطلاعیه هابرای طرف دوم فراهم گردد. ارسال اطلاعات و اطلاعیه های مذکور به کارپوشه می بایست به صورت ماهانه از طریق پیامک نیز به وی اطلاع رسانی شود.
تبصره – در صورت عدم تایید طرف دوم نسبت به صحت اطلاعیه ها و اطلاعات معاونت فناوری های مالیاتی می بایست
با ارسال پیامکی مسئولیت و عواقب قانونی مربوطه ارائه گزارش خلاف واقع به سازمان موضوع ماده (۲۴) قانون
مقابله با فساد و ارتقای سلامت نظام اداری ارتکاب جرم جعل رایانه ای موضوع ماده (۷۳۴) قانون مجازات اسلامی و تعلق جریمه موضوع ماده (۱۶۹) قانون مالیات های مستقیم را به طرف اول و طرف دوم ابلاغ نمایند.
چنانچه پرونده در مرحله رسیدگی و صدور برگ تشخیص یا مرحله بررسی موضوع ماده ۲۳۸ قانون مالیاتهای مستقیم باشد:
۱-۳ در صورتی که پرونده در مرحله رسیدگی و صدور برگ تشخیص باشد و طرف دوم ادعای عدم انتساب اطلاعات یا اطلاعیه ها به خود را مطابق مفاد بند ۲ این بخشنامه ثبت کرده باشد،
چنانچه هیچ گونه اسناد مثبته ای بدست نیاید، اداره امور مالیاتی طرف دوم امکان قانونی اعمال اطلاعات و اطلاعیه های یاد شده را در رسیدگی به پرونده طرف دوم نخواهد داشت.
مصداق اسناد مثبته مطابق مفاد بند (۴۱) بخشنامه 169 که در رسیدگی و تشخیص استفاده شده است؛ می بایست در کاربرگ حسابرسی مالیاتی ذکر گردد.
۴- ۱ در صورتی که پرونده در مرحله بررسی در اجرای ماده ۲۳۸ قانون مالیات های مستقیم باشد و اعتراض مودی در خصوص اشتباه بودن اطلاعات منتسب به وی صورت پذیرد مسئول یا مسئولان مربوط موظفند بررسی مقتضی یا استعلامات لازم را به عمل آوردهو در صورتی که اسناد مثبته ای مبنی بر رد اعتراض طرف دوم بدست نیاید، اقدام به رفع تعرض از برگ تشخیص مالیات نمایند.
در صورتی که اسناد مثبته ای صرفاً برای بخشی از اطلاعات یا اطلاعیه ها بدست آید، ماموران مالیاتی صرفاً مجاز به صدور برگ تشخیص برای همان بخش خواهند بود.
چنانچه پرونده در مرحله دادرسی مالیاتی باشد در شرایط اعتراض طرف دوم به انتساب اطلاعات یا اطلاعیه به وی در صورت ارجاع پرونده مالیاتی به هیات های حل اختلاف مالیاتی هیات مزبور،
در صورت عدم ارائه اسناد مثبته از جانب اداره امور مالیاتی با استناد به اظهارات طرف دوم مبنی بر عدم انتساب اطلاعات یا اطلاعیه به وی اقدام به صدور رای مبنی بر رفع تعرض از طرف دوم و در صورت شمول مرور زمان وفق تبصره ماده ۱۵۷ ق.م.م صدور رای مبنی بر مطالبه مالیات از مودی واقعی می نماید.
تبصره – در مواردی که به منظور احراز واقعیت و تکمیل مستندات از ادارات امور مالیاتی ، استعلام به عمل می آید؛
ادارات مذکور مکلفند نسبت به ارسال پاسخ جامع و کامل اقدام نمایند.
ارائه پاسخ مبهم و غیر صریح در حکم عدم وجود اسناد مثبته خواهد بود، عدم ارائه اسناد مثبته در پاسخ نیز در حکم پاسخ مبهم و غیر صریح است.
۶- ۱ چنانچه علی رغم عدم احراز استناد اطلاعات یا اطلاعیه ها به طرف دوم مطابق مقررات بخشنامه 169 اقدام نشود و برگ تشخیص یا رای هیات حل اختلاف مالیاتی قطعی شده و غیر قابل اعتراض در مراجع حل اختلاف مالیاتی درون سازمانی باشد،
طرف دوم میتواند شکایت خود را در این خصوص به دادستانی انتظامی مالیاتی اعلام نماید، در این صورت مرجع مذکور موظف است؛
موضوع را مطابق مفاد بخشنامه 169 بررسی کرده و در صورت تأیید شکایت طرف دوم موضوع را جهت اجرای تبصره (۲) ماده ۳۰ آیین نامه اجرایی موضوع ماده ۲۱۹ قانون مالیات های مستقیم به اداره امور مالیاتی طرف دوم ارجاع نماید.
دادستان انتظامی مالیاتی موظف است متخلف یا متخلفین را مورد پیگرد قرار دهد.
تبصره – در صورت عدم اجرای صحیح مفاد این بند طرف دوم میتواند مراتب را به دبیر ویژه حقوق شهروندی کمیته
سلامت اداری و صیانت از حقوق مردم سازمان دفتر حقوقی و قراردادهای مالیاتی گزارش نماید.
کلیه ماموران مالیاتی موظفند حسب بررسی های به عمل آمده وفق این بخشنامه در مواردی که موضوع از مصادیق ماده ۲۷۴ قانون مالیات های مستقیم باشد حسب شیوه نامه اجرایی مواد ۲۷۴ الی ۲۷۷ قانون مزبور اقدام کنند.
همچنین اداره امور مالیاتی طرف اول موظف است در کلیه مواردی که اطلاعات و اطلاعیه های موجود در سامانه های مالیاتی مورد تایید طرف دوم نباشد جریمه های موضوع ماده ۱۶۹ قانون مالیاتهای مستقیم مبنی بر ثبت معاملات غیر واقعی را از ارسال کننده اطلاعات،
در صورت احراز غیر واقعی بودن، مطالبه نماید و به دلیل عدم احراز شرایط مقرر در ماده ۱۹۱ قانون مذکور از بخشودگی جرایم مالیاتی خودداری نمایند.
تبصره – اداره امور مالیاتی طرف دوم موظف است در مواردی که عدم تایید طرف دوم نسبت به اطلاعات و اطلاعیه های سامانه های مالیاتی مطابق بند ۲ بخشنامه 169 در سامانه های مذکور ثبت نشده است، مراتب این عدم تایید را به اداره امور مالیاتی طرف اول اطلاع دهد
و اداره امور مالیاتی طرف اول نیز مطابق مفاد این بند اقدام به اخذ جرایم خواهد نمود. مفاد بخشنامه 169 در خصوص کلیه اطلاعات یا اطلاعیه های مندرج در سامانه های مالیاتی ناظر بر پیش از تاریخ ابلاغ آن که مالیات متعلقه پرداخت نشده باشد نیز، مجری است.
با صدور بخشنامه 169بخشنامه 169 مفاد کلیه دستور العملها و بخشنامه های پیشین مغایر از جمله تمامی مفاد دو دستور العمل شماره ۲۰۰٫۹۶٫۵۱۷ مورخ ۱۳۹۶٫۰۷٫۲۲ و دستور العمل شماره ۲۰۰٫۹۵٫۵۰۱ مورخ ۱۳۹۵٫۰۱٫۲۲ لغو می گردد.
سید محمدهادی سبحانیان رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور
